اگر همسر شما فوت کرده است و مهریه شما پرداخت نشده، این سوال برایتان پیش میآید که آیا پس از فوت شوهر، مهریه به زن تعلق میگیرد؟ پاسخ این سوال پیچیده تر از آن است که فکر می کنید! به عنوان تیم حقوقی حمیدرضا ترجمان با 24 سال تجربه به شما خواهیم گفت که حقوق شما به ارث بستگی دارد. شرایط مهریه، و حتی وجود یا عدم وجود فرزندان می تواند روی آن تاثیر گذار باشد. با ما در ادامه همراه باشید تا به بررسی کامل مهریه پس از فوت شوهر بپردازیم. همچنین شما جواب تمام سوالات خود پیرامون این موضوع را نیز می توانید در مقاله مهریه پیدا کنید.
شرایط مهریه پس از فوت شوهر چگونه است؟
بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، مهریه از جمله دیون ممتاز محسوب می شود. یعنی در صورت فوت شوهر، قبل از تقسیم ارث، باید از ترکه متوفی پرداخت شود. طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی که در آن به صراحت تأکید شده است که زن مالک مهریه است. و این حق مالی او نه تنها با فوت شوهر از بین نمی رود، بلکه در زمره دیون ممتاز متوفی قرار گرفته و قبل از تقسیم ارث بین ورثه باید تسویه شود. این حق در کنار سایر حقوق مالی زن مانند نفقه معوقه و سهم الارث او قرار می گیرد. در صورت وجود دارایی کافی، دادگاه موظف است ابتدا این بدهی ها را از اموال متوفی پرداخت کند. اما سوالی که به وجود می آید این است که نحوه محاسبه آن چگونه است؟
نحوه محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر
محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر تفاوتی با زمان حیات او ندارد. این موضوع به این معنا است که همان مبلغ مندرج در عقدنامه به نرخ روز ملاک پرداخت است. میزان مهریه بعد از فوت شوهر بر اساس تاریخ فوت زوجه محاسبه می شود. یعنی ارزش مهریه در زمان فوت شوهر محاسبه می شود، نه در زمان عقد یا زمان دیگری. مثلا اگر مهریه 14 سکه بهار آزادی باشد، باید قیمت روز سکه در زمان فوت شوهر محسابه و از ترکه پرداخت شود.
نکته حقوقی مهم 1: حائز اهمیت این است که مطالبه مهریه پس از فوت همسر محدودیت زمانی ندارد، اما توصیه می شود هرچه سریع تر اقدام قانونی صورت گیرد تا از انتقال یا تقسیم غیرقانونی اموال توسط ورثه جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: مهریه سه دانگ خانه
اولویت‌بندی پرداخت دیون و مهریه پس از فوت شوهر
بر اساس قوانین حقوقی ایران، پس از فوت هر فرد، ترکه او به ترتیب خاصی بین هزینه ها و دیون تقسیم می شود. طبق مقررات، اولین اولویت با هزینه های ضروری مانند کفن و دفن متوفی است. پس از این مرحله، نوبت به پرداخت دیون ممتاز می رسد که مهریه زوجه در زمره این دیون قرار دارد و نسبت به سایر بدهی ها ارجحیت دارد. ماده ۸۶۹ قانون مدنی تصریح می‌کند که مهریه باید قبل از تقسیم ارث بین وراث پرداخت شود.
برای دریافت نوبت فوری مشاوره درباره مهریه پس از فوت شوهر با شماره{09929994973} در تلگرام یا واتساپ در ارتباط باشید.
چگونگی مطالبه مهریه پس از فوت شوهر
زن بعد از فوت شوهر دو راه قانونی برای دریافت مهریه خود دارد. این دو راه کاملا مشابه با روش های موجود در زمان حیات همسر است. در ادامه به معرفی این دو مسیر حقوقی خواهیم پرداخت. همچنین شما می توانید برای کسب اطلاعات کامل و جامع درباره این موضوع، مقاله به اجرا گذاشتن مهریه را مطالعه کنید.
۱. اقدام از طریق اجرای ثبت اسناد
از آنجا که عقد نامه یک سند رسمی محسوب می شود، زن می تواند با مراجعه به دفترخانه محل انعقاد عقد، درخواست صدور اجرائیه نماید. در این روش:
سردفتر پس از بررسی مدارک، اجرائیه پرداخت مهریه را صادر می کند.
این اجرائیه به ورثه متوفی ابلاغ می شود.
در صورت عدم پرداخت ظرف ۱۰ روز، اموال متوفی توقیف می گردد.
این روش زمانی مناسب است که متوفی دارای اموال مشخصی باشد
۲. طرح دعوی در دادگاه خانواده
در موارد زیر بهتر است زن از این روش استفاده کند:
وقتی اموال شوهر مشخص نیست.
در صورت وجود اختلاف با ورثه.
زمانی که نیاز به اثبات مهریه وجود دارد.
نکته حقوقی مهم 2 : اگر دارایی متوفی کافی نباشد، زن فقط به نسبت دارایی موجود مهریه دریافت می کند.
سقف مهریه پس از فوت شوهر
بر اساس قوانین حقوقی ایران، زن (اعم از همسر دائم یا موقت) پس از فوت شوهرش این حق را دارد که تمام مبلغ مهریه مندرج در عقدنامه را بدون هیچ محدودیتی مطالبه نماید. این بدان معنا است که: 1- زن می تواند تمام مبلغ مهریه خود را بدون هیچ کاهشی دریافت کند. حتی اگر مهریه بسیار بالا باشد، باز هم قابل وصول است 2- میزان مهریه صرفا تابع توافق طرفین در زمان عقد است.
بیشتر بخوانید: بخشش مهریه
گرفتن مهریه بعد از فوت شوهر از پدر شوهر
برخلاف تصور رایج، پدر شوهر به طور معمول مسئولیتی در قبال پرداخت مهریه فرزند خود ندارد. با این حال، در برخی شرایط استثنایی ممکن است این امکان وجود داشته باشد:
تعهد رسمی پدر شوهر: در صورتی که پدر شوهر در زمان عقد به صورت رسمی و در دفتر اسناد رسمی، ضامن پرداخت مهریه شده باشد، زن می تواند به استناد این سند رسمی، مهریه خود را از پدر شوهر مطالبه کند. این تعهد باید به صورت مکتوب و قانونی ثبت شده باشد.
توافقات محلی و عرفی: در برخی مناطق بر اساس عرف و رسوم محلی، خانواده داماد متعهد به پرداخت مهریه هستند. در چنین مواردی اگر این تعهد به صورت رسمی ثبت شده باشد، امکان پیگیری قانونی وجود دارد.
شرایط خاص حقوقی: در موارد نادری که پدر شوهر به عنوان قائم‌مقام یا وکیل فرزند خود عمل کرده باشد، ممکن است مسئولیت پرداخت مهریه به او منتقل شود. این مورد نیاز به اثبات در مراجع قضایی دارد.
برای دریافت نوبت فوری مشاوره درباره مهریه بعد از فوت شوهر با شماره{09929994973} در تلگرام یا واتساپ در ارتباط باشید.
مهریه زن دوم پس از فوت شوهر
در مواردی که متوفی دارای چند همسر (دائمی یا موقت) باشد، هر یک از زنان به طور مستحق حق مطالبه مهریه خود را دارند و هیچ اولویتی بین آن ها وجود ندارد. به این معنا که اگر ترکه متوفی کافی باشد، مهریه تمامی همسران، فارغ از دائمی یا موقت بودن عقد، باید پرداخت شود. همسران دائمی علاوه بر مهریه، از حق ارث بری نیز برخوردار هستند (مطابق سهم قانونی یکهشتم یا یکچهارم از ترکه). در حالی که همسران موقت تنها می‌توانند مهریه خود را مطالبه کنند و سهمی از ارث نخواهند داشت.
بیشتر بخوانید: مهریه زن خیانتکار
نکته حقوقی مهم3 : در صورت کمبود ترکه، مهریه همسران به نسبت مساوی یا بر اساس اولویت زمانی عقد پرداخت نمی شود. بلکه همه آن ها در یک رده قرار می گیرند. یعنی اگر دارایی متوفی برای پرداخت کامل مهریه همه کافی نباشد، هر زن به نسبت مهریه خود از ترکه سهم می برد. برای مثال، اگر دو همسر دائمی با مهریه‌های ۱۰۰ و ۲۰۰ میلیون تومانی وجود داشته باشند و ترکه تنها ۱۵۰ میلیون تومان باشد، اولی ۵۰ و دومی ۱۰۰ میلیون تومان دریافت می کند.
برای دریافت نوبت فوری مشاوره درباره مهریه بعد از فوت شوهر با شماره{09929994973} در تلگرام یا واتساپ در ارتباط باشید.
مهریه زن باکره بعد از فوت شوهر
برخلاف حالت طلاق که زن باکره تنها مستحق دریافت نصف مهریه است، در صورت فوت شوهر شرایط کاملاً متفاوت می شود. در این وضعیت، زن باکره همچون سایر همسران حق دارد تمام مهریه مندرج در عقدنامه را از اموال و دارایی های به جا مانده از همسر متوفی خود مطالبه نماید. این حق بر اساس مواد 1082 و 1083 قانون مدنی به رسمیت شناخته شده است.
نتیجه گیری
مهریه پس از فوت شوهر همچنان به عنوان یک حق قانونی و دین ممتاز باقی می ماند و زن می تواند آن را از ترکه متوفی مطالبه کند. بر اساس قانون، اولویت پرداخت ابتدا با هزینه های کفن و دفن است. سپس مهریه زن (به عنوان دین ممتاز) و بعد سایر بدهی ها پرداخت می شود. اگر دارایی کافی نباشد، مهریه به نسبت باقی مانده ترکه تقسیم می گردد و ورثه مسئولیتی در پرداخت مازاد ندارند. زن می تواند از دو روش اجرای ثبت یا دادگاه برای وصول مهریه اقدام کند. اما سرعت عمل در این زمینه اهمیت زیادی دارد تا از انتقال اموال توسط ورثه جلوگیری شود. همچنین، زن دوم (موقت یا دائمی) نیز حق مطالبه مهریه را دارد، اما تنها همسر دائمی از حق ارث برخوردار است. برای جلوگیری از مشکلات آینده، تعیین مهریه متناسب با توان مالی مرد و ثبت رسمی آن توصیه می‌شود. در نهایت، مشورت با یک وکیل متخصص خانواده می‌تواند به پیگیری مؤثرتر این حق کمک کند.
سوالات متداول
1. آیا پس از فوت شوهر، مهریه به زن تعلق میگیرد؟
✅ پاسخ: بله، مهریه حتی پس از فوت شوهر نیز قابل مطالبه است و از ترکه متوفی پرداخت می‌شود (ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی).
2. آیا مهریه از اموال شوهر قابل دریافت است؟
✅ پاسخ: بله، مهریه جزو دیون ممتاز است و قبل از تقسیم ارث، از دارایی‌های شوهر پرداخت می‌شود (ماده ۸۶۹ قانون مدنی).
3. آیا زن دوم (موقت یا دائمی) هم می‌تواند مهریه بگیرد؟
✅ پاسخ: بله، همه همسران (دائم و موقت) حق دریافت مهریه را دارند، اما فقط همسر دائم ارث می‌برد.
4. اگر شوهر بدهکار باشد، مهریه چگونه پرداخت می‌شود؟
✅ پاسخ: ابتدا هزینه کفن و دفن، سپس مهریه زن، و بعد سایر بدهی‌ها پرداخت می‌شود (ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی).
5. آیا مهریه زن باکره پس از فوت شوهر کامل پرداخت می‌شود؟
✅ پاسخ: بله، برخلاف طلاق که نصف مهریه پرداخت می‌شود، در صورت فوت، تمام مهریه به زن تعلق میگیرد.
6. آیا پدر شوهر مسئول پرداخت مهریه است؟
❌ پاسخ: خیر، مگر اینکه به صورت رسمی ضامن پرداخت مهریه شده باشد (مثلاً در سند ازدواج تعهد داده باشد).
7. اگر دارایی شوهر کم باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
✅ پاسخ: مهریه به نسبت دارایی موجود پرداخت می‌شود و اگر کافی نباشد، زن نمی‌تواند مابقی را از ورثه بگیرد.
8. آیا مهریه سقف دارد؟
❌ پاسخ: خیر، هر مقدار که در عقدنامه قید شده، حتی اگر بسیار بالا باشد، قابل مطالبه است.
9. آیا زن می‌تواند هم مهریه و هم ارث بگیرد؟
✅ پاسخ: بله، مهریه جزء دیون متوفی است و ارث حق جداگانه‌ای است که به زن تعلق میگیرد.
10. بهترین راه برای وصول مهریه پس از فوت شوهر چیست؟
✅ پاسخ:
اگر مهریه سند رسمی دارد → اجرای ثبت
اگر اختلاف با ورثه وجود دارد → دادگاه خانواده
در هر صورت، اقدام سریع برای جلوگیری از انتقال اموال ضروری است.
